"Ανάμεσα στις επιθυμίες και στις ηδονές, υπάρχουν κάποιες παράνομες.Σε μερικούς περιστέλλονται από τους νόμους και από άλλες καλύτερες επιθυμίες, με την επικουρία του λογικού.Έτσι, ή φεύγουν εντελώς ή όσες μένουν είναι λίγες και αδύνατες. Σε άλλους όμως είναι δυνατότερες και περισσότερες..."
Πλάτωνος Πολιτεία

Σάββατο 30 Ιουνίου 2012

Ο Αβραάμ και η θυσία

         Αλλά τι έκανε ο Αβραάµ; ∆εν έφθασε ούτε πολύ νωρίς ούτε πολύ αργά. Ανέβηκε στο γάιδαρό του και ακολούθησε αργά το δρόµο του. Και σε όλη τη διάρκεια αυτής της πορείας είχε πίστη, πίστευε ότι ο Θεός δεν θα του ζητούσε να του πάρει τον Ισαάκ, παρόλο που ήταν έτοιµος σε όλο αυτό το διάστηµα να τον θυσιάσει, εάν Εκείνος του το ζητούσε.
       Το πίστευε αυτό δυνάµει του παραλόγου· γιατί δεν ετίθετο πλέον θέµα ανθρώπινου υπολογισµού. Και το παράλογο συνίστατο στο ότι ο Θεός, παρόλο που προέβαλλε αυτή την απαίτηση, ανακάλεσε αυτή την απαίτησή του αµέσως µετά. Ο Αβραάµ ανέβηκε στο βουνό και, ενώ το µαχαίρι ήδη άστραφτε στο χέρι του, πίστευε ότι ο Θεός δεν θα του πάρει τον Ισαάκ. Σίγουρα ξαφνιάστηκε από αυτό που συνέβη· αλλά µέσα από µια διπλή κίνηση επέστρεψε στην αρχική νοητική του κατάσταση και εποµένως δέχθηκε πίσω τον Ισαάκ µε µεγαλύτερη χαρά απí ό,τι την πρώτη φορά, που τον γέννησε η Σάρα.
         Σε αυτό το ύψος λοιπόν στέκεται ο Αβραάµ. Το τελευταίο στάδιο που άφησε ξοπίσω του, είναι το στάδιο της απόλυτης παραίτησης. Προχώρησε πράγµατι παραπέρα: έφτασε στην πίστη. Γιατί όλες εκείνες οι γελοιογραφίες της πίστης, όλη εκείνη η άθλια, χλιαρή νωθρότητα που σκέφτεται ´δεν υπάρχει βία, δεν είναι απαραίτητο να ανησυχούµε πριν έρθει η ώρα και η άθλια ελπίδα που λέει: "Κανείς δεν µπορεί να ξέρει, ίσως..." Όλες αυτές οι γελοιογραφίες ανήκουν στη χαµερπή όψη της ζωής και έχουν ήδη γίνει ο περίγελος της απόλυτης παραίτησης.
Σ. Κίρκεγκορντ, Φόβος και τρόµος

Τρίτη 26 Ιουνίου 2012

Η τέχνη της ζωής σχετίζεται με την εκμετάλλευση των αντιξοοτήτων

       Αντιμετωπίζεις δυσκολίες; Ζήτα βοήθεια από τον Νίτσε.
      Bρίσκεσαι μπροστά σε αξεπέραστες δυσκολίες στη ζωή σου. Νομίζεις ότι έχεις «τελειώσει». Η εύκολη λύση είναι να τα παρατήσεις. Αντίθετα, ο Νίτσε σού δίνει μιαν άλλη προοπτική: Εκμεταλλεύσου τις δυσκολίες.  Πάρε αφορμή από αυτά, για να δημιουργήσεις μια καλύτερη ζωή. Όλες οι ζωές έχουν δυσκολίες. Αυτό που τις διακρίνει είναι ο τρόπος που αποφασίζεις να τις αντιμετωπίσεις.
     Κάθε βάσανο είναι ένα ακαθόριστο σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά και μπορεί να επιφέρει καλό ή κακό αποτέλεσμα, ανάλογα βέβαια με την ευθυκρισία και την πνευματική δύναμη του παθόντος. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει πανικό ή μια ενδελεχή ανάλυση σχετικά με το τι πήγε στραβά. Η αίσθηση αδικίας μπορεί να οδηγήσει στο φόνο ή σε ένα ριζοσπαστικό έργο οικονομικής θεωρίας. Ο φθόνος ίσως οδηγήσει στην πικρία ή στην απόφαση να ανταγωνιστείς έναν αντίπαλο δημιουργώντας ένα αριστούργημα.
        Ο Νίτσε αναφέρει ως χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Κοιτάζεις τον Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο και νομίζεις ότι αντικαθρεφτίζει την ηρεμία στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Λάθος. Οι αρχαίοι Ελληνες, μας λέει ο Νίτσε, επέτρεπαν στα πάθη τους να υπάρχουν μέσα στην κοινωνία. Και κατέληγε: Όσο πιο μεγάλα και φοβερά είναι τα πάθη που μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της μια εποχή, ένας λαός, ένα άτομο, επειδή είναι σε θέση να τα χρησιμοποιήσει ως μέσα, τόσο υψηλότερα στέκεται η κουλτούρα της.

    Είσαι απογοητευμένος; Ζήτα βοήθεια από τον Σενέκα
     Όλα πάνε καλά και μια μέρα μαθαίνεις κάτι δυσάρεστο.Πανικοβάλλεσαι. Δεν ξέρεις τι να κάνεις. Ο Αλαίν ντε Μποττόν συνιστά το παράδειγμα του Σενέκα. Να είσαι προετοιμασμένος.
     Όταν ο Νέρωνας έστειλε να θανατώσουν τον Σενέκα, οι φίλοι του φιλοσόφου χλώμιασαν και ξέσπασαν σε κλάματα. «Πού έχει πάει η φιλοσοφία σας;» τους ρώτησε αυτός. Σύμφωνα με τον Σενέκα στον πυρήνα κάθε απογοήτευσης βρίσκεται μια βασική δομή: η σύγκρουση της επιθυμίας με τη σκληρή πραγματικότητα. Πίστευε ότι υπομένουμε ευκολότερα εκείνες τις απογοητεύσεις για τις οποίες έχουμε προετοιμαστεί. Γλιτώνουμε κατ΄ αυτόν τον τρόπο αν όχι από την απογοήτευση, τουλάχιστον από το σύνολο των ολέθριων συναισθημάτων που τη συνοδεύουν. Έτσι αποφεύγουμε την οργή. Ο βαθμός αρνητικής αντίδρασής μας σε διάφορες περιστάσεις σημαίνει ότι δεν έχουμε εκλογικεύσει ότι αυτές μπορεί να μας συμβούν. Έτσι, αποφεύγουμε το σοκ.
       Ένα αεροπλάνο πέφτει, γίνεται ένας σεισμός. Ας δεχθούμε, λέει ο Σενέκας, ότι η τύχη πάει χωρίς πρόγραμμα σαν τη θεά Φορτούνα. Μπορεί μια καταστροφή να μας πλήξει, μπορεί και όχι. Κανένας δεν σου έχει υποσχεθεί ότι τίποτε ανάποδο δεν θα συμβεί στη ζωή σου. Δέξου αυτή την απλή αλήθεια, για να είσαι προετοιμασμένος. Απαντάς στην αδικία. Κάτι συμβαίνει και αισθάνεσαι αδικημένος, αν και θεωρείς ότι ενεργείς ορθά. Το αποδίδεις στην αδικία ή πιστεύεις ότι έκανες κάτι κακό, γι΄ αυτό τιμωρείσαι. Μπορούμε να είμαστε δυστυχισμένοι ή ευτυχισμένοι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ευθύνεται γι' αυτό η δικαιοσύνη. Προετοιμασμένος επίσης μπορείς να αντιμετωπίσεις το άγχος ή τη χλεύη. Ο καθησυχασμός είναι το χειρότερο αντίδοτο σε ό,τι συμβαίνει.
 Η παρηγορία της φιλοσοφίας, του Αλαίν ντε Μποττόν /sciencearchives.wordpress.com

Κυριακή 10 Ιουνίου 2012

Είχε μπροστά του τρεις εκδοχές : να τρελαθεί (μα δεν το μπόρεσε), να αυτοκτονήσει (μα δεν το τόλμησε) και να το ζήσει.Επέλεξε την τελευταία...

      O Ντοστογιέφσκι είναι κάποιος που βρίσκεται μέσα στη θυσία. Ο Βαν Γκογκ είναι κάποιος που βρίσκεται μπροστά στη θυσία. Ο Νίτσε είναι κάποιος που βρίσκεται μετά τη θυσία. Οι τρεις ετούτοι έζησαν μαζί – και δεν εννοώ πως έζησαν στα ίδια χρόνια. Ο Ολλανδός αρνήθηκε να κατανοήσει τούτη την ορμή του και την έκανε λιόδεντρα και σταροχώραφα. Ο Γερμανός την κατανόησε και την αφιέρωσε σε μία χαρωπά εσχατολογική ουτοπία που εντέλει τον κατασπάραξε. Ο Ντοστογιέφσκι την έζησε γράφοντας, γιομάτος από παρανοήσεις που τόσο του άρεζαν.  
          Οι τρεις τους είναι η μεγάλη τραγική τριλογία του κόσμου που αναμετριέται με τον Πατέρα-Αφέντη. Τι επιτρέπεται λοιπόν και τι όχι; Ο Βαν Γκογκ απάντησε: Επιτρέπονται αυτά που βλέπουμε. Ο Νίτσε απάντησε: Επιτρέπονται όλα όσα σκεφτόμαστε. Ο Ντοστογιέφσκι απάντησε: Σκεφτόμαστε όλα όσα περιμένουμε.
          Έζησε, εξωθώντας τη ζωή του στα άκρα. Έκανε ό,τι πολλοί τολμούν να προχωρήσουν μέχρι τη μέση.Γύρεψε λογής πολιτικές ευτοπίες, πέρασε από τα κάτεργα και την αναμονή του αποσπάσματος, ώσπου κάποτε συνέλαβε το σχήμα τού πώς γίνεται κανείς άγιος με τον ίδιο τρόπο που συνέλαβε το πώς γίνεται κανείς δολοφόνος. Στην καρδιά της παραφοράς του βρισκόταν η βία του ανθρώπου προς τον άνθρωπο – η βία μέχρι το τέλος. Δεν είχε σκοτώσει ποτέ του, μα αρκεί ο μπαλτάς του Ρασκόλνικοφ, για να φανεί περίτρανα πως είχε ετούτον τον μπαλτά από καιρό κρυμμένο κάτω από την αμασχάλη του, πως ε ί χ ε αυτόν τον επικείμενο φόνο μέσα του. Και μετά τον Ρασκόλνικοφ δεν μπορούμε πια να κρυφτούμε: τον έ χ ο υ μ ε όλοι – και τον μπαλτά και το φόνο.Να πώς φιλοσοφεί κανείς: με τον μπαλτά, με την ανάμνηση του μπαλτά, με την αναμονή του μπαλτά – με την π ρ ο σ δ ο κ ί α του μπαλτά.        
          Πέθανε κάτω από τη Μαντόνα Σιξτίνα του Ραφαήλ Σάντσιο. Είχε τη δαιμονική ενάργεια να μπορεί να σκηνοθετήσει και συνάμα τη συναισθηματική ασυδοσία να ζει τις σκηνοθεσίες του. Αν τον είχαν οι ψυχίατροι, μισόν αιώνα αργότερα, και τον ξάπλωναν στα κρεβάτια τους, θα πατούσαν το συναγερμό. Ο τύπος που παρίστανε τον Ρώσο μοναχό ετοιμαζόταν να ζήσει τους δαίμονές του.
      Οι άνθρωποι είναι πλασμένοι και για να πυροβολούν. Το κρίσιμο είναι πως αυτοί οι άνθρωποι είμαστε εμείς. Η αγάπη είναι κάτι που συμβαίνει, ενώ πυροβολούμε ανθρώπους.
Θανάσης Τριαρίδης, "τα γυμνά μάτια" 

Δευτέρα 4 Ιουνίου 2012

Νίκος Καζαντζάκης:Τι είναι ο Θεός;

     Τι είναι ο Θεός; Το μέτρο της απελπισίας μας, είπε ο Τζών Λέννον. Η ψυχή του ανθρώπου, ένα πράμα πιο αληθινό από όλες τις αλήθειες, έγραψε ο Καζαντζάκης στο "Φτωχούλη του Θεού".
     "Πήγαινα από μοναστήρι σε μοναστήρι, από χωριό σε χωριό, από ερημιά σε ερημιά και ζητούσα το Θεό. Δεν παντρεύτηκα, δεν έκαμα παιδιά, γιατί ζητούσα το Θεό. Κρατούσα μια φέτα ψωμί στο χέρι μου και μια χούφτα ελιές, πεινούσα και ξεχνούσα να φάω, γιατί ζητούσα το Θεό. Όσο από πιο χαμηλά παίρνεις φόρα τόσο πιο αψηλά μπορείς να φτάσεις. Η μεγαλύτερη αξία του αγωνιζόμενου χριστιανού δεν είναι η αρετή του, είναι ο αγώνας του να μετουσιώσει την αδιαντροπιά, την ατιμία, την απιστία, την κάκητα μέσα του και να τα κάμει αρετή.
      Μιά μέρα, ο πιο ένδοξος αρχάγγελος που θα στέκεται πλάι στο Θεό, δε θα 'ναι μήτε ο Μιχαήλ, μήτε ο Γαβριήλ, μήτε ο Ραφαήλ, θα 'ναι ο Εωσφόρος, όταν πια θα 'χει μετουσιώσει το φοβερό σκοτάδι του σε φως. Γλυκιά ψαλμωδία,μοσκολίβανο, και στο ταγάρι ψωμί, ελιές, κρασί, τι άλλο θαρείτε πως είναι η Παράδεισος; Γιατί εγώ, ο Θεός να με συγχωρέσει,αυτά που λεν οι σοφοί θεολόγοι για φτερούγες και πνέματα και ψυχές χωρίς κορμί, δεν τα καταλαβαίνω , κι ένα ψίχουλο να πέσει κάτω, σκύβω,το περμαζώνω και το φιλώ, γιατίτο ξέρω θετικά, το ψίχουλο αυτό είναι ένα κομμάτι από την Παράδειο... Μα αυτά μονάχα ο ζητιάνος μπορεί να τα καταλάβει και σε ζητιάνους μιλάω. Αυτό θα πει ελευτερία! Ποιος είναι λεύτερος αν σε ρωτήσουν, φράτε Λεόνε, τι θα πεις; Αυτός που είναι σκλάβος του Θεού! Όλες οι άλλες ελευτερίες είναι σκλαβιές!"

http://oistros-reportaz1.blogspot.gr