Νίκος Καζαντζάκης:"Κι απάνω απ’ όλους αγωνίζεται και καίγεται η Ελλάδα, αυτή είναι η μοίρα της"

     

       Tι ευτυχία να μπορούσε ο Έλληνας να σεριανίζει στην Ελλάδα, χωρίς ν’ ακούει φωνές, θυμωμένες, αυστηρές, από τα χώματα! Για έναν Έλληνα όμως το ταξίδι στην Ελλάδα καταντάει γοητευτικό κι εξαντλητικό μαρτύριο. Στέκεσαι σε μια πατημασιά ελληνικής γης και σε κυριεύει αγωνία: Μνήμα βαθύ, πατωσιές πατωσιές οι νεκροί, κι ανεβαίνουν παράταιρες φωνές και σε κράζουν, γιατί ό, τι μένει από το νεκρό, αθάνατο, είναι η φωνή του.
       Ποια απ’ όλες τις φωνές να διαλέξεις; Κάθε φωνή και ψυχή, κάθε ψυχή λαχταρίζει ένα σώμα δικό της, κι η καρδιά σου ακούει, ταράζεται και διστάζει να πάρει απόφαση, γιατί συχνά οι πιο αγαπημένες ψυχές δεν είναι πάντα κι οι πιο άξιες.
        Όταν ένας Έλληνας ταξιδεύει στην Ελλάδα, το ταξίδι του μοιραία μετατρέπεται σ’ επίπονη αναζήτηση του χρέους. Πώς να γίνουμε κι εμείς άξιοι των προγόνων, πώς να τη συνεχίσουμε, χωρίς να την ντροπιάσουμε, την παράδοση της ράτσας μας; Μια αυστηρή ασίγαστη ευθύνη βαραίνει τους ώμους σου, βαραίνει τους ώμους όλων των ζωντανών Ελλήνων. Ακαταμάχητη μαγική δύναμη έχει το όνομα.
      Όποιος γεννήθηκε στην Ελλάδα έχει το χρέος να συνεχίσει τον αιώνιο ελληνικό θρύλο.
Ένα ελληνικό τοπίο δε δίνει σ’ εμάς τους Έλληνες μιαν αφιλόκερδη ανατριχίλα ωραιότητας. Έχει ένα όνομα το τοπίο – το λένε Μαραθώνα, Σαλαμίνα, Ολυμπία, Θερμοπύλες, Μυστρά – συνδέεται με μιαν ανάμνηση, εδώ ντροπιαστήκαμε, εκεί δοξαστήκαμε, και μονομιάς το τοπίο μετουσιώνεται σε πολυδάκρυτη, πολυπλάνητη ιστορία. Κι όλη η ψυχή του Έλληνα προσκυνητή αναστατώνεται. Το κάθε ελληνικό τοπίο είναι τόσο ποτισμένο από ευτυχίες και δυστυχίες με παγκόσμιο αντίχτυπο, τόσο γεμάτο ανθρώπινο αγώνα, που υψώνεται σε μάθημα αυστηρό και δεν μπορείς να του ξεφύγεις. Γίνεται κραυγή, και χρέος έχεις να την ακούσεις.
        Αληθινά τραγική είναι η θέση της Ελλάδας. Βαριά πολύ η ευθύνη του σημερινού Έλληνα. Απιθώνει στους ώμους μας επικίνδυνο, δυσκολοεκτέλεστο χρέος. Καινούριες δυνάμεις ανεβαίνουν από την Ανατολή, καινούριες από τη Δύση, κι η Ελλάδα, ανάμεσα πάντα στις δυο συγκρουόμενες ορμές, γίνεται πάλι στρόβιλος.
      Η Δύση, ακολουθώντας την παράδοση της λογικής και της έρευνας, ορμάει να καταχτήσει τον κόσμο, κι η Ελλάδα, ανάμεσά τους, γεωγραφικό και ψυχικό σταυροδρόμι του κόσμου, χρέος έχει πάλι να φιλιώσει τις δυο τούτες τεράστιες ορμές, βρίσκοντας τη σύνθεση. Θα μπορέσει;
Ιερή, πικρότατη μοίρα.

      Το τέλος της περιοδείας μου στην Ελλάδα γέμισε τραγικά αναπάντητα ρωτήματα. Από την ομορφιά φτάσαμε στις σύγχρονες αγωνίες και στο σημερινό χρέος της Ελλάδας. Ένας ζωντανός άνθρωπος σήμερα που νοεί κι αγαπάει κι αγωνίζεται δεν μπορεί να σεριανίζει πια και να χαίρεται αμέριμνα την ωραιότητα. Σήμερα η αγωνία μεταδίδεται σαν πυρκαγιά, και καμιά πυρασφαλιστική εταιρεία δεν μπορεί να σε ασφαλίσει. Αγωνίζεσαι και καίγεσαι μαζί με όλη την ανθρωπότητα. Κι απάνω απ’ όλους αγωνίζεται και καίγεται η Ελλάδα, αυτή είναι η μοίρα της.
     Έκλεισε ο κύκλος. Γέμισαν τα μάτια μου Ελλάδα. Ωρίμασε, μου φαίνεται, μέσα στους τρεις μήνες αυτούς ο νους. Ποια είναι τα πιο πολύτιμα λάφυρα της πνευματικής μου ετούτης εκστρατείας; Τούτα θαρρώ: Είδα καθαρότερα την ιστορική αποστολή της Ελλάδας ανάμεσα Ανατολής και Δύσης. Είδα πως ο ανώτατος άθλος της είναι όχι η ομορφιά, παρά ο αγώνας για την ελευθερία. Ένιωσα βαθύτερα την τραγική μοίρα της Ελλάδας και πόσο βαρύ το χρέος του Έλληνα.
    Θαρρώ, ευτύς μετά το προσκύνημά μου στην Ελλάδα, ήμουν ώριμος να μπω στην αντρική ηλικία.
Και δεν ήταν η Ομορφιά που πήγαινε μπροστά και μ’ έμπαζε στον αντρωνίτη.Ήταν η Ευθύνη.Τον πικρό αυτό καρπό κρατούσα όταν γύρισα, ύστερα από την τρίμηνη πορεία, και μπήκα στο πατρικό σπίτι.
www.e-foryou.gr/ Νίκος Καζαντζάκης,Αναφορά στον Γκρέκο

"Δε θέλω να είμαι ασφαλής. Θέλω να νιώθω, τη φρίκη και τη χαρά, να είμαι ζωντανή"

       Κοντεύω να κλείσω χρόνο που επιτέλους αναπνέω. Ώρες ώρες με πιάνει τρόμος πως πάλι θα εξαφανιστώ για αόριστο χρόνο. Κι όμως τότε ίσως για κάποιους να είμαι πιο αποδεκτή. Πόσα χρόνια η ανάμνηση του εαυτού μου  λείπει ή είναι εξ ορισμού λάθος, άρρωστη, βιολογικά ανισόρροπη. Κι όσες φορές θέλησα να πάψω να υπάρχω δεν ήταν άρνηση της ζωής, αλλά της ανυπαρξίας.

         Πόσο να αντέξεις να είσαι μια διεκπεραίωση της ζωής; Ύπνος, φαγητό, φάρμακα και οι αποφάσεις να μετατρέπονται σε διαρκή ερώτηση αποδοχής. Όλα είναι υπό έλεγχο και τελικά παρεπιπτόντως σαν ένα τυχαίο λάθος, για ένα δευτερόλεπτο, νιώθεις ότι δεν υπάρχεις δεν είσαι εσύ, αλλά ένα αντικείμενο που τρέφεται, μετακινείται, καθαρίζεται, στολίζεται, νιώθει τα πάντα διυλισμένα σε πλαστικό, σίγουρη λύση, για να μην σπάει. Κι όμως εγώ δεν θέλω να είμαι ασφαλής΄ θέλω να νιώθω, τη φρίκη και τη χαρά, να είμαι ζωντανή, όπως συνήθιζα δηλαδή μέχρι τη διάγνωση της ζωή μου.
        Κι όταν ξεπήδησε ξανά ο θάνατος, τον διώξανε οι άνθρωποι κι όχι τα αντικαταθλιπτικά, που είναι ανίκανα να αντιμετωπίσουν την απελπισία του απόβλητου, του μη προσιτού του διαρκώς περιπλανώμενου, του παρατηρητή σαν τότε στο σίριαλ του ‘80.Κοιτάζω από το τζάμι τον παραλογισμό πάντα απέξω, μα πάντα εγώ η παράλογη.Αδυνατώντας να μείνω αδρανής, φέρνω μια πρόσκαιρη καταστροφή.Πιστέψτε με! Τίποτα δεν θα μπορούσε να οριστικοποιηθεί, εάν επιλέγαμε την κίνηση και όχι τη σωτηρία.
        Και η ζωή; Μου; Πόσο θα κρατήσει; Βαριέμαι αφάνταστα συνήθως κι όμως πάντα ονειρευόμουν ένα ένδοξο θάνατο άλλων εποχών.Ήταν δεδομένος τότε.Τι πλάκα! Κι όμως ο θάνατος παραμονεύει υποχθόνια, καθιστώντας σε απλά αόρατο.Στιγμές; Ή για πάντα; Ζώντας νομίζουμε θα λυθεί το αίνιγμα; Ή απλά μιλάμε για ένα ανεξάντλητο χτύπημα του κεφαλιού στον τοίχο; Φυτεύουμε ευτυχώς πότε και πότε. Ωστόσο δεν υπάρχει τίποτε, για να ανακουφίζεται κανείς.
       Κι η ζωή μου; Από γεννησιμιού κρίθηκε λάθος, αλλά ενδιαφέρουσα για λογοτέχνημα. Δυστυχώς, στάθηκα τόσο ηλίθια που το πίστεψα πως ναι όλοι πρέπει να είμαστε, να προσπαθούμε να γίνουμε αποδεκτοί, μα τώρα ξέρω πως αυτό δεν θα συμβεί ποτέ. Έτσι δέχτηκα το παράλογο, όχι συνειδητά μα μες στη καθημερινότητα και οι ασυνείδητες αντιστάσεις έκρυβαν και άλλες διαγνώσεις΄ κι όμως εγώ πάντα να ντρέπομαι για τη διαρκή απουσία μου. Κι όμως γυρνώντας πίσω καταλήγω πως ίσως η διαφορά που με χαρακτήρισε ασθενή είναι πως από παιδί έμαθα να υπάρχω με ένα, για πάντα για κάποιους, μη συνήθη τρόπο.
      Ευτυχώς μπροστά στην κοινή πραγματικότητα υπήρχε για μένα σωτήρια η επινόηση μιας άλλης. Και πόσο θα' θελα να τη συμβιώσω, μα αυτό γίνεται μόνο εν μέρει.Ωστόσο, αυτό μου έσωσε τη ζωή.Υπήρξε ο τόπος και η συμπαρουσία, η εμπιστοσύνη, όπως έρχεται μερικές φορές απρόσκοπτα και απρόοπτα κι αυτό αρκεί, για να συνεχίσεις να αγαπάς τον κόσμο τη ζωή.
      Άλλες πάλι φορές, όταν η αδυναμία επιβίωσης σε μετατρέπει σε ξένη αναρωτιέμαι: φταίει πάλι η βιολογική μου ασθένεια ή κάποια απαγορευμένη έννοια, που όταν την ξεπερνώ οικονομικά θεωρούμαι έστω υποφερτά υγιής και όταν ξαναγυρίζω πάλι έκθετη; Τι με στέλνει στο ψυχιατρείο; Η αρρώστια μου  ή η διάγνωσή της; Μήπως ο πραγματικός κόσμος που με οδηγεί σωτήρια να επινοήσω έναν μικρό Οδυσσέα γεμάτο αιώνια εμπιστοσύνη στη ζωή που θα λέει πάντα πρόσχαρος σας αγαπώ, είστε φίλοι μου; Μερικές φορές ξεκουράζομαι στα ψέματα και νοιώθω απόλυτη εμπιστοσύνη στο μέλλον΄ γίνομαι αφελής, για όσο χρειαζομαι να το πιστεύω.Τότε ελπίζω πως η αθωότητα του παιδιού μέσα μου θα βρει τρόπο να παραμείνει ζωντανή.  
Λίλιαν Χαρασίμου/ www.poiein.gr

Δίκαιο εναντίον Φιλοσοφίας!

         Η φιλοσοφία δεν είναι μόνο μια επιστήμη, ούτε καν μια γνώση. Δεν είναι μια επιπλέον μάθηση’ είναι ένας στοχασμός πάνω στις διαθέσιμες γνώσεις. Η Φιλοσοφία ως μάθημα καταγίνεται με προβλήματα μάλλον , παρά με θεωρίες. Ο μαθητής μπορεί να αναρωτιέται ελεύθερα για το καθετί, να συζητά και τα πιο αυτονόητα πράγματα.

       Ο σκοπός δηλαδή του συγκεκριμένου μαθήματος είναι πρακτικός και βοηθά τους μαθητές να χρησιμοποιούν το μυαλό τους, προκειμένου να διαχειριστούν τις καθημερινές τους δυσκολίες και να ασκήσουν την κριτική τους ικανότητα, θέτοντας ερωτήματα, όπως:
-Με ποια κριτήρια θεωρούμε αυτό σωστό και εκείνο λάθος;
-Πώς μπορούμε να ξέρουμε τι νιώθει ο άλλος και τι πραγματικά έχει στο νου του;
-Πώς εξηγούνται όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας και τι στ’ αλήθεια σημαίνουν;
-Υπάρχει καθόλου περιθώριο ελευθερίας για τους ανθρώπους;
        Με βάση τα παραπάνω είναι προφανές ότι το συγκεκριμένο μάθημα είναι πολύ σημαντικό για το μαθητή της σύγχρονης εποχής που ψάχνει να βρει νόημα στη ζωή του και νέες αξίες, για να πιστέψει, ώστε να μπορέσει να σταθεί όρθιος μέσα στη γενικότερη σήψη. Από την άλλη, η Φιλοσοφία, εξοικειώνοντας τους μαθητές με τη φιλοσοφική σκέψη, προετοιμάζει τους υποψηφίους της θεωρητικής κατεύθυνσης για το κύριο μάθημα της Γ΄ Λυκείου, που είναι τα φιλοσοφικά κείμενα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη από το πρωτότυπο.
      Δυστυχώς όμως, οι ιθύνοντες δεν είχαν την ίδια άποψη. Οι μαθητές της Β’ θεωρητικής βρέθηκαν φέτος μπροστά σε ένα εκβιαστικό δίλημμα: Αρχές Φιλοσοφίας ή Δίκαιο; Το συγκεκριμένο δίλημμα υποβαθμίζει καίρια και τα δύο μαθήματα και υπονομεύει το μέλλον των παιδιών μας.
     Το μάθημα του Δικαίου αποτελούσε μέχρι πέρισυ μάθημα γενικής παιδείας της Β΄ Λυκείου. Από πότε ένα μάθημα που διδάσκει τις απαραίτητες γνώσεις για το μελλοντικό πολίτη της δημοκρατικής Ελλάδας θεωρείται χρήσιμο μόνο για τους υποψηφίους δικηγόρους; Γιατί στη χρεωμένη Ελλάδα του 2012, όπου επιθυμούμε να διδάξουμε συλλογική συνείδηση στη νέα γενιά, το μάθημα του Δικαίου περιορίζεται μόνον στους μαθητές της θεωρητικής κατεύθυνσης;
      «Να κρίνεις σωστά, για να πράττεις σωστά»έλεγε ο Ντεκάρτ κι αυτό σίγουρα οι μαθητές μπορούν να το πετύχουν, στο βαθμό που επιθυμούν, στα πλαίσια του μαθήματος της Φιλοσοφίας. Επειδή όμως ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα και πολίτης, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, δε νοείται η φιλοσοφία χωρίς το δίκαιο ή το αντίστροφο. Μπροστά σε μια νεολαία που αναγκάζεται να φύγει στο εξωτερικό, για να ζήσει, εμείς οι μεγάλοι καλούμαστε να λογοδοτήσουμε για τις πράξεις μας. Ήρθε η στιγμή να καταλάβουμε ότι « η υποκρισία είναι ασύμβατη με το ανθρώπινο πνεύμα, και το σκοτάδι δεν μπορεί να είναι καταφύγιο για το παράλογο».
                                                                                                                           Σοφία Κανιάκα