"Ανάμεσα στις επιθυμίες και στις ηδονές, υπάρχουν κάποιες παράνομες.Σε μερικούς περιστέλλονται από τους νόμους και από άλλες καλύτερες επιθυμίες, με την επικουρία του λογικού.Έτσι, ή φεύγουν εντελώς ή όσες μένουν είναι λίγες και αδύνατες. Σε άλλους όμως είναι δυνατότερες και περισσότερες..."
Πλάτωνος Πολιτεία

Κυριακή 28 Απριλίου 2013

"Δυστυχώς επτωχεύσαμεν!"

H δημοσιονομική και νομισματική κρίση

Σάββατο 6 Απριλίου 2013

H οικονομική κρίση στην Σουηδία

    Τον τελευταίο χρόνο, η παγκόσμια κοινότητα αντιμετωπίζει μια μεγάλης έντασης οικονομική κρίση, η οποία, αν και εκδηλώθηκε αρχικά στις Ηνωμένες Πολιτείες με επίκεντρο την αδυναμία εξυπηρέτησης των στεγαστικών δανείων, σύντομα έλαβε διαστάσεις επιδημίας. Η χρηματοπιστωτική κρίση επεκτάθηκε ταχύτατα στις αναπτυγμένες χώρες και στη συνέχεια σε ολόκληρο τον κόσμο, με δραματικές επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα και τις επιχειρήσεις.
            Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η κρίση μεταφέρεται με σφοδρότητα στην πραγματική οικονομία, με αποτέλεσμα την ύφεση και την πτώση της απασχόλησης. Η αντίδραση των χωρών ήταν άμεση σ’ ό,τι αφορά στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης. Τα μέτρα αυτά, αν και διέφεραν από χώρα σε χώρα, ωστόσο είχαν έναν κοινό στόχο, τη βελτίωση της ρευστότητας, την κινητοποίηση των επενδύσεων με σκοπό την αναθέρμανση της οικονομίας και τη συγκράτηση της απασχόλησης.
         Η Σουηδία, υποδειγματική για το «κράτος πρόνοιας» που είχε από παλιά δημιουργήσει, αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα δημοσιονομικής απορρύθμισης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά και επίθεσης κατά της κορόνας. Οι πυλώνες της επιτυχούς άμυνάς της ήταν δύο: Αυστηρή λιτότητα σε βαθμό πρωτόγνωρο για σκανδιναβική χώρα και, κυρίως, ελεύθερη διακύμανση του νομίσματός της, η υποτίμηση του οποίου σχεδόν διπλασίασε τις εξαγωγές της!
         Η κρίση επιταχύνθηκε από την απορρύθμιση της τραπεζικής αγοράς στο τέλος της δεκαετίας του 1980 και από την ανεξέλεγκτη έκρηξη της πιστωτικής επέκτασης. Οι τιμές και οι μισθοί αυξήθηκαν γρήγορα. Την εποχή εκείνη η συναλλαγματική ισοτιμία της σουηδικής κορόνας ήταν σταθερή έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων, και φαινόταν ότι εγγυόταν τη σταθερότητα. Αλλά όταν η γενική οικονομική κατάσταση ανατράπηκε διεθνώς το 1990, δέχτηκε ισχυρό πλήγμα. Σε 18 μήνες σε ορισμένες περιοχές τα ακίνητα έπεσαν κατακόρυφα κατά 60%. Πολλές τράπεζες αγωνιούσαν.
        Σε δύο χρόνια ο πληθωρισμός πέρασε από το 10% στο 2%, η ανεργία αυξήθηκε από 2% τον χειμώνα του 1990 σε 11,5% το 1999. Η κυβέρνηση προτίμησε να αφήσει τους Σουηδούς για περισσότερο χρόνο ή συχνότερα στην ανεργία παρά να αποχωρήσουν με πρόωρη συνταξιοδότηση. Κατά τη δεκαετία του 1990 το 40% των Σουηδών ηλικίας από 18 έως 60 το 1991 είχαν μείνει τουλάχιστον μια φορά άνεργοι.

         Όταν οι σοδιαλοδημοκράτες επανήλθαν στην εξουσία το 1994, το έλλειμμα ήταν γύρω στο 12% του ΑΕΠ και το χρέος στο 73,9% του ΑΕΠ. Κατά την επόμενη δεκαετία «εφαρμόσαμε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης, το οποίο ήταν το πιο δραστικό που είχε εφαρμόσει κυβέρνηση σε μια τόσο σύντομη περίοδο», δήλωσε το 2005 ο Παρ Νουντέρ, τότε υπουργός Οικονομικών, ανακοινώνοντας ότι η κρίση είχε τελειώσει. Το δημόσιο χρέος έπεφτε σταθερά για να καταφέρει να φτάσει γύρω στο 50% δέκα χρόνια αργότερα.
         Όλοι οι υπουργοί και οι φορείς του Δημοσίου είχαν αναγκαστεί να μειώσουν τους προϋπολογισμούς τους. Οι δήμοι και τα γενικά συμβούλια, οι πρώτοι πάροχοι κοινωνικών υπηρεσιών, δέχτηκαν ισχυρό χτύπημα. Στη διάρκεια της δεκαετίας 1990, η αναλογία εκπαιδευτικών ανά κάτοικο είχε μειωθεί κοντά στο 20% και 60.000 θέσεις είχαν καταργηθεί στην υγεία. Οι μεγαλύτεροι χαμένοι της κρίσης ήταν οι μετανάστες, οι νέοι και οι ανύπαντρες μητέρες. Η χώρα μεταμορφώθηκε. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 οι περισσότεροι τομείς της οικονομίας είχαν απορρυθμιστεί, αλλά οι Σουηδοί κατάφεραν να σώσουν το κράτος πρόνοιας.
Αναστασία Εμμανουηλίδου