Έξι χρόνια από τη Μαδρίτη

Tου Νίκου Χρυσολωρά
Έξι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που ο λεγόμενος «πόλεμος με την τρομοκρατία» μεταφέρθηκε και στο ευρωπαϊκό έδαφος, με τις συντονισμένες επιθέσεις στο δίκτυο προαστιακών σιδηροδρόμων της Μαδρίτης, οι οποίες στοίχισαν τη ζωή σε 191 αθώους. Εκτοτε, τα μέτωπα αυτού του πολέμου παραμένουν ανοιχτά: Στο Ιράκ, η πρόσφατη έξαρση των τρομοκρατικών χτυπημάτων κατέδειξε ότι, παρά την πανθομολογούμενη πρόοδο που έχει σημειωθεί, η ζωή των πολιτών της χώρας παραμένει «φτωχική, βίαιη και σύντομη» (για να δανειστούμε τα λόγια του Χομπς). Στο Αφγανιστάν, όπου τόσο η Αμερική όσο και η Ευρώπη έχουν διαθέσει δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες και δισεκατομμύρια ευρώ, οι Ταλιμπάν όχι μόνο ανθίστανται, αλλά καταφέρνουν να διατηρούν ακόμη υπό τον ουσιαστικό έλεγχό τους σημαντικό μέρος της επικράτειας. Παράλληλα, πολιτικοί ηγέτες και αναλυτές δεν κρύβουν την ανησυχία τους για την κατάσταση που διαμορφώνεται στην Υεμένη και τη Σομαλία, φοβούμενοι ότι σύντομα θα ανοίξουν και εκεί νέα μέτωπα.

Με αυτά τα δεδομένα, δεν πρέπει να προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι αμφισβητούν τη νομιμοποιητική βάση αυτής της παγκοσμίων διαστάσεων σύγκρουσης και διερωτώνται ανοιχτά πλέον αν οδηγεί πουθενά. Μάλιστα, η πλειονότητα της κοινής γνώμης στην ήπειρό μας τάσσεται υπέρ της απόσυρσης των ευρωπαϊκών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, θεωρώντας ότι πρόκειται για έναν αμερικανικό αυτοκρατορικό πόλεμο δίχως τέλος.



Πράγματι, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ρίζες της ισλαμιστικής τρομοκρατίας είναι κοινωνικές και πολιτικές. Επομένως, το φαινόμενο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με αμιγώς στρατιωτικά μέσα και ούτε πρόκειται να εξαλειφθεί αν δεν εκλείψουν μεσοπρόθεσμα οι αιτίες που το τροφοδοτούν – η απελπιστική φτώχεια και η ανισότητα, ο αναλφαβητισμός και ο σκοταδισμός, η εκμετάλλευση των πόρων του αναπτυσσόμενου κόσμου από τη Δύση και το αδιέξοδο στο Μεσανατολικό. Οπως γίνεται αντιληπτό, η Ευρώπη δεν είναι άμοιρη ευθυνών για όλα τα παραπάνω, κάτι που σημαίνει ότι η απόσυρση στο καβούκι της δεν θα αποτελούσε σε καμία περίπτωση έντιμη επιλογή. Ανεξαρτήτως ποιος φταίει όμως, το σίγουρο είναι ότι έχουμε να κάνουμε με μια άμεση απειλή που απαιτεί αντιμετώπιση. Οσοι νομίζουν ότι οι εξτρεμιστές θα αφήσουν την Ευρώπη στην ησυχία της αν εκείνη με τη σειρά της αποσυρθεί από το Αφγανιστάν, πλανώνται: το 2003, οι μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις του κόσμου εναντίον της εισβολής στο Ιράκ έγιναν στο Λονδίνο. Παρ’ όλα αυτά, οι κάτοικοι της πόλης στοχοποιήθηκαν από τους τρομοκράτες και το πλήρωσαν με αίμα, το 2005. Ελλείψει εναλλακτικής λύσης λοιπόν, η μόνη επιλογή είναι η συνέχιση της προσπάθειας για να ηττηθεί η τρομοκρατία και πολιτικά, αλλά και στρατιωτικά. Αλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και ο φασισμός ήταν φαινόμενο με βαθιές κοινωνικές ρίζες, το οποίο για να αντιμετωπιστεί, απαιτήθηκαν πολιτικές πρωτοβουλίες αλλά και η ισχύς των όπλων.